ЮБІЛЕЙ ЭКАНАМІСТА – Альберт Гіршман – 95 год
Біяграфічныя звесткі
Альберт Гіршман (Albert Otto Hirschman) нарадзіўся ў Берліне (Нямеччына) 7 красавіка 1915 года.
У 1932 г. паступіў у Берлінскі ўнівесітэт. На пачатку 1933 г. пасля сыходу бацькі і прыходу да ўлады нацыстаў, пакінуў Нямеччыну. Вышэйшую адукацыю працягваў атрымоўваць у Сарбоне, Вышэйшай камерцыйнай школе (Парыж) у 1933-35 гг., Лонданскай школе эканомікі і палітычных навук у 1935-36 гг. У 1938 г. пасля абароны дысертацыі атрымаў ступень доктара эканомікі ва ўніверсітэце Трыеста. Пасля гэтага на працягу года быў эканамістам у двух даследчых парыжскіх інстытутах.
У сярэдзіне 1930-х гг. ён далучыўся да падпольнай апазіцыі рэжыму Б. Мусаліні, ў 1936 г. змагаўся ў шэрагах іспанскай рэспубліканскай арміі, пасля – у французскім войску ў 1939-40 гг.
У студзені 1941 г., каб пазбегнуць арышту пасля акупацыі Францыі немцамі, эміграваў у ЗША, дзе карыстаўся ў 1941-43 гг. стыпендыяй фонду Ракфэлера, знаходзячыся ў Каліфарнійскім універсітэце ў Бэрклі, даследуючы праблемы міжнароднай эканомікі. Пасля, у 1943-45 гг. працаваў у амерыканскай вайсковай адміністрацыі. З 1946 па 1952 гг. па запрашэнні калегі-эмігранта А. Гершэнкрона з’яўляўся эканамістам у адміністрацыі Федэральнай рэзервовай сістэмы ў Вашынгтоне. З 1952 па 1956 гг. быў дарадцам у фінансавых пытаннях у Нацыянальным планавым дэпартаменце, адначасова даваў эканамічныя парады на прыватнай аснове ў сталіцы Калумбіі.
З 1956 г. лёс А. Гіршмана сувязаны з акадэмічнымі ўстановамі: у 1956-58 гг. ён быў прафесарам-даследчыкам у Йельскім універсітэце (дзе на працягу года насіў іменны тытул І. Фішэра), у 1958-64 гг. – прафесарам у галіне міжнародных эканамічных стасункаў у Калумбійскім універсітэце, у 1964-74 гг. – прафесарам палітычнай эканоміі ў Гарвардскім універсітэце, з 1974 г. – прафесарам у сферы сацыяльных навук у не менш вядомым Інстытуце прагрэсіўных даследаванняў (Прынстан), адкуль у 1985 г. выйшаў у адстаўку.
А. Гіршман – чалец Амерыканскай эканамічнай асацыяцыі (знаны сябар, 1984), Амерыканскага філасофскага таварыства (ад якога ў 1998 г. атрымаў медаль Т. Джэферсана), Амерыканскіх нацыянальнай акадэміі навук, акадэміі навук і мастацтваў (ад якой у 1983 г. атрымаў узнагароду ў сферы сацыяльных навук імя Т. Парсанса), а таксама Рады па замежных зносінах. У 1980 г. атрымаў узнагароду ў галіне палітычнай эканоміі імя Ф. Сейдмана, мае дзяржаўныя ордэны Калумбіі і Бразіліі.
Мае ганаровыя ступені каля двух дзесяткаў амерыканскіх і еўрапейскіх універсітэтаў і інстытутаў.
Па зместу ягоных працаў некалькі разоў ладзіліся сімпозіумы, у т. л. на міжнародным узроўні. У 1986 г. універсітэт Нотр Дам выдаў юбілейны зборнік працаў у ягоны гонар, названы “Развіццё, дэмакратыя і мастацтва парушэнняў” (Development, Democracy and the Art of Trespassing).
Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па эканоміцы 2007 г. Э. Маскін, які працуе з 2000 г. у Інстытуце прагрэсіўных даследаванняў, мае прафесарскую пасаду імя А. Гіршмана – выпадак не такі распаўсюджаны пры жыцці ўганараванага (які дае імя) даследчыка.
 |  |
Так выглядаў Альберт Гіршман у розныя гады
У 2007 г. Савет па даследаваннях у сферы сацыяльных навук (Нью-Йорк) заснаваў прэмію імя А. Гіршмана, якой штогод уганароўваецца навуковец у адпаведнай галіне [кароткая інфармацыя ёсць на старонцы: www.ssrc.org/hirschman/].
Жанаты, меў у шлюбе дзвюх дачок.
Значныя манаграфічныя працы
· “Нацыянальная дзяржава і структура замежнага гандлю” (National Power and the Structure of Foreign Trade), 1945 (пашыранае выданне, 1980);
· “Стратэгія эканамічнага развіцця” (The Strategy of Economic Development), 1958;
· “Сыход, выказванні і згода: шляхі рэагавання на заняпад фірмаў, арганізацый, дзяржаў” (Exit, Voice, and Loyalty: Responses to Decline in Firms, Organizations, and States), 1970;
· “Схільнасць да надзеі: нарысы аб развіцці і Лацінскай Амерыцы” (A Bias for Hope: Essays on Development and Latin America), 1971;
· “Страсці і інтарэсы: палітычныя аргументы на карысць капіталізма да моманту яго перамогі” (The Passions and the Interests: Political Arguments for Capitalism before Its Triumph), 1977;
· “Нарысы пра парушэнні: эканоміка ў палітыцы і звыш” (Essays in Trespassing: Economics to Politics and Beyond), 1981;
· “Змены ў складаным становішчы: прыватны інтарэс і грамадскае дзеянне” (Shifting Involvements: Private Interest and Public Action), 1982;
· “Рэторыка рэакцыі: упартасць, марнасць і рызыка” (The Rhetoric of Reaction: Perversity, Futility, Jeopardy), 1991;
· “Схільнасць да самаразбурэння” (A Propensity to Self-subversion), 1995.
 |  |  | ||||||||||||||||
 |  |  | ||||||||||||||||
Вокладкі розных кніг Альберта Гіршмана
Асаблівасці поглядаў
А. Гіршман належыць да пакалення тых эканамістаў-эмігрантаў у ЗША (разам з К. Мандэльбаўмам, П. Разэнштэйнам-Роданам, Г. Сінгерам, П. Стрэтэнам), якія пасля другой сусветнай вайны зрабілі значны ўнёсак ў распрацоўку катэгарыяльнага апарату і праграмы даследаванняў такой на той момант новай навукі, як эканоміка развіцця. Ён стварыў г. зв. тэорыю несбалансаванага росту, згодна з якой кіраўніцтва дзяржаў, якія развіваюцца, мусіць сканцэнтраваць свае наяўныя рэсурсы на спрыянні ўзрастанню асобных галінаў і ўзвышэнню асобных рэгіёнаў, што потым паспрыяе эканамічнаму росту ва ўсёй краіне.
А. Гіршман вядомы таксама як ужываннем міждысцыплінарнага падыходу ў сваіх працах, так і выкарыстаннем ідэй, што супярэчаць шырокапрынятай думцы, аспрэчваннем аўтарытэту пэўных даследчыкаў. Апроч эканомікі развіцця, А. Гіршман працаваў у сферы палітычнай эканоміі і міжнароднай эканомікі.
Крыніцы для далейшага азнаямлення
(друкаваныя прысутнічаюць у Нацыянальнай бібліятэцы)
Аўтарскія
· кароткая інфармацыя на сайту Інстытута прагрэсіўных даследаванняў:
http://www.ias.edu/people/faculty-and-emeriti/hirschman, www.sss.ias.edu/people;
· cv: sss.ias.edu/files/pdfs/aohcv.pdf [па стану на студзень 2003];
· кароткі нарыс Дж. Адэльмана, які цяпер піша біяграфію юбіляра: ssrc.org/hirschman/about;
· інфармацыя пра ўзнагароду ад Амерыканскай асацыяцыі палытычных навук:
www.ias.edu/news/press-releases/hirschman.
· друкаваныя кнігі:
The Rhetoric of Reaction: Perversity, Futility, Jeopardy. – Cambridge and London: Belknap Press of Harvard University Press, 1991. – xii+197 p.
· друкаваныя артыкулы:
1. Exit, Voice, and the Fate of the German Democratic Republic. An Essay in Conceptual History // World Politics. – 1993. – Vol. 45, Issue 2. – P. 173-202.
2. Exit, Voice, and the State // World Politics. – 1978. – Vol. XXXI, Issue 1. – P. 90-107.
[таксама прысутнічае на старонцы: homepages.wmich.edu/~plambert/comp/hirschman.pdf].
3. The On-and-Off Connection between Political and Economic Progress // American Economic Review, Papers and Proceedings. – 1994. – Vol. 84, Issue 2. – P. 343-348.
4. The Welfare State in Trouble: Systemic Crisis or Growing Pains? // American Economic Review, Papers and Proceedings. – 1980. – Vol. 70, Issue 2. – P. 113-116.
5. The Changing Tolerance for Income Inequality in the Course of Economic Development // Quarterly Journal of Economics. – 1973. – Vol. LXXXVII, Issue 4. – P. 544-566 (разам з М. Ротшыльдам).
6. The New Palgrave: A Dictionary of Economics / Ed. by J. Eatwell, M. Milgate and P. Newman. – 4 vols. – Basingstoke and New York: Palgrave, 2004. – 4 артыкулы, у т. л.:
Vol. 2. (E-J). – Exit and voice: P. 219-224; Interests: P. 882-887;
Vol. 3. (K-P). – Linkages: P. 206-211.
(Пераклад на расійскую мову другога артыкула са слоўніка зроблены ў выданні:
Экономическая теория / Под ред. Дж. Итуэлла, М. Милгейта, П. Ньюмена / Пер. с англ. – М.: Инфра-М, 2004. – С. 434-446).
· электронныя кнігі:
1. National Power and the Structure of Foreign Trade (1945):
stanford.edu/class/polisci243c/readings/v0002108.pdf [якасць сканавання сярэдняя];
2. Exit, Voice, and Loyalty: Responses to Decline in Firms, Organizations, and States (1970):
cui-zy.cn/course/gad2008i/hirschmanexitvoiceloyalty.pdf [першыя сем раздзелаў].
· электронныя артыкулы:
1. Against Parsimony: Three Easy Ways of Complicating Some Categories of Economic Discourse // American Economic Review, Papers and Proceedings. – 1984. – Vol. 74, Issue 2. – P. 89-96:
stat.columbia.edu/~gelman/stuff_for_blog/hirschman.pdf;
2. Devaluation and the Trade Balance: A Note // Review of Economics and Statistics. – 1949. – Vol. 31, Issue 1. – P. 50-53:
cas.umks.edu/econ/economics/faculty/kregel/econ%20372/winter%202009/hirschman.pdf;
Крытычныя
· друкаваныя кнігі:
1. М. Блауг. Хиршман, Альберт О. // 100 великих экономистов после Кейнса / Пер. с англ., 2-е изд. – СПб.: Экон. школа, 2008. – C. 350-353.
2. R. Looney. Hirschman, Albert O. (1915-) // Routledge Encyclopedia of International Political Economy / Ed. by R. J. B. Jones. – London and New York: Routledge, 2001. – Vol. 2. (G-O). – P. 678-683.
3. M. McPherson. Albert O. Hirschman (born 1915) // A Biographical Dictionary of Dissenting Economists / Ed. by P. Arestis and M. Sawyer. – 2nd edition. – Cheltenham and Northampton: Edward Elgar, 2000. – P. 298-305.
4. M. McPherson. Hirschman, Albert Otto (born 1915) // The New Palgrave: A Dictionary of Economics / Ed. by J. Eatwell, M. Milgate and P. Newman. – Basingstoke and New York: Palgrave, 2004. – Vol. 2. (E-J). – P.658-659.
5. Screpanti E., Zamagni S. An Outline of the History of Economic Thought. – 2nd edition. – Oxford and New York: Oxford University Press, 2005. – P. 472-473.
Склаў: Артур Яфімаў
Крыніца: ЭКОНОМИКА.BY
